ဒီပိုစ်လေးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ နေ့စဉ်ဘဝမှာ သုံးစွဲရန်ပြည့်စုံလုံလောက်တယ် ဆိုတာ တင်ပြချင်တာပါ။ တန်းခိုးပြမှုနှင့် အဆန်းတကယ်များအား ဗုဒ္ဓမနှစ်သက်ကြောင်း ရဟန်းတို့ကို တားမြစ်ထားပါတယ်။ ဗုဒ္ဓဟောကြားသည့် လောကီရေးရာ ဥစ္စာစီးပွါးရှာ တိုးတက်ကြောင်း အချက်များကို ယခုခေတ်သံဃာတော်များ ဟောကြားမှုအလွန်နည်းပါသည်။ ထို့လောကီရေးရာတို့နှင့် ပတ်သက်၍ ညွန်းဆိုလိုသော စာအုပ်များမှာ- ၁) သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ်( သဲအင်းဂူဆရာတော်ကြီး ၂) မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ကြီးပွါးရေးလမ်းညွှန်ချက်များ- ဓမ္မာစရိယဦးအေးနိုင် ၃) ဗုဒ္ဓ၏ လူမှုရေးတရားတော်များ- ဦးခင်မောင်ဝင်း ၄) ဘဝ၏ရွှေရောင်စည်းမျဉ်းများ - မင်းနန်မော်ကျွန်း တို့ဖြစ်ပါသည်။ အခြားသောကျွန်တော် မသိသည့် စာအုပ်များလည်း ရှိနိုင်ပါသေးသည်။ )
ကြီးပွါးတိုးတက်ကြောင်း သမ္ပဒါတရားလေးပါး
ဘုရားရှင်သည် မျက်မှောက် ချမ်းသာစီးပွါး၊ တမလွန် ချမ်းသာစီးပါွးတို့ ဖြစ်စေနိုင်သောတရားကို တပည့်ဒါယကာ၊ ဒါယကာမတို့အား ဟောကြားတော်မူပါဘုရား ဟု လျှောက်ထားသဖြင့် သမ္ပဒါတရားလေးပါးကို ဘုရားရှင်ဟောကြားတော်မူသည့်အကြောင်း အဌကအင်္ဂုတ္တရပါဌိတော်၊ ဒီဃာဇာဏျာသုတ်၌ တွေ့ရပါသည်။
ထိုသမ္ပဒါတရားလေးပါးမှာ
က) ထကြွလုံ့လ ဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံရခြင်း ( ဥဌာနသမ္ပဒါ )
ခ) လက်ရှိ ဥစ္စာစီးပွါး မပျက်ပြားအောင် စောင့်ရှောက်ရခြင်းနှင့် ပြည့်စုံရခြင်း ( အာရက္ခသမ္ပဒါ )
ဂ) မျှတစွာ အသက်မွေးမြူရခြင်း ( သမဇီဝိတာ သမ္ပဒါ )
ဃ) မိတ်ကောင်း ဆွေကောင်းရှိရခြင်း ( ကလျာဏမိတ္တတာ သမ္ပဒါ ) တို့ ဖြစ်ပါသည်။
ဤလေးပါးကို မှတ်သားရလွယ်ကူရန် ညောင်တုန်းမြို့ ရွှေဟင်္သာတောရတိုက် ပထမစံကျောင်းဆရာတော် ဘုရားကြီးက “ထကြွသိမ်းဆဲ(ဆည်း)၊ မျှသုံးစွဲ၊ ပေါင်းမြဲမိတ်ဆွေကောင်း၊ ဤလေးပါးသာ၊ လောကီမှာ၊ မှန်စွာကြီးပွါးကြောင်းဟု လင်္ကာစီကုံးထားပေသည်။”
“သမ္ပဒါ” ဆိုသည်မှာ အလိုရှိတိုင်း ပြည့်စုံစေနိုင်သော အကြောင်းတရားများဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ မျက်မှောက်လောကတွင် အရေးအကြီးဆုံးမှာ ရွှေငွေဘဏ္ဍာ၊ ဥစ္စာရတနာများပင်ဖြစ်သည်။ ထိုရွှေငွေဘဏ္ဍာ၊ ပစ္စည်းဥစ္စာတို့နှင့် ပြည့်စုံနိုင်ရန်မှာ ဤသမ္ပဒါတရားလေးပါးတို့သာ အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်ကြသည်။
က) ထကြွလုံ့လ ဝီရိယနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ( ဥဌာနသမ္ပဒါ )
ပစ္စည်းဥစ္စာ ရတနာတို့ကို ရှာမှီးစုဆောင်းရာ၌ ကံ၊ ဉာဏ်၊ ဝီရိယ သုံးမျိုးရှိသည်တွင် ကံကောင်း မကောင်းကို သိနိုင်ရန် ခဲယဉ်းသည့်အတွက် အတိတ်ကံကို မျှော်လင့်အားကိုးမနေရ၊ လက်ရှိပြုလုပ်နိုင်သည့် ပစ္စုပ္ပန်ကံဟု ဆိုရသော ဝီရိယကိုသာ ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်၍ အားထုတ်ရမည်။
ထကြွလုံ့လ ဝီရိယရှိရမည် ဆိုသော်လည်း ထိုလုံ့လဝီရိယသည် ဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံခြင်း ( ဉာဏသမ္ပတ္တိ)၊ အကွက်ကောင်း၊ နေရာကောင်းရှိရခြင်း(ဂတိသမ္ပတ္တိ)၊ အသွင်အပြင် လှပခံ့ညားခြင်း၊ ကိရိယာတန်ဆာပလာတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်း (ဥပဓိသမ္ပတ္တိ)၊ သင့်လျှော်အံဝင်သော အချိန်ကာလဖြစ်ခြင်း (ကာလသမ္ပတ္တိ)၊ အားထုတ်သင့်သည်ကို အားထုတ်ခြင်း၊ အားမထုတ်သင့်သည်ကို အားမထုတ်ဘဲ နေထိုင်ခြင်း (ပယောဂ သမ္ပတ္တိ) ဟူသော အင်္ဂါငါးရပ်တို့နှင့် ပြည့်စုံမှသာ လုံ့လဝီရိယရှိသလောက် အကျိုးစီးပွါး ဖြစ်ထွန်းနိုင်ပေသည်။
ခ) ဥစ္စာစီးပွါး မပျက်ပြားအောင် စောင့်ရှောက်ရခြင်း ( အာရက္ခသမ္ပဒါ )
ဤဒေသနာတော်၏ အဓိပ္ပါယ်အတိုချုပ်မှာ ရေ၊ မီး၊ မင်း၊ ခိုးသူ၊ အမွေခံ သားဆိုး၊ သမီးဆိုး ဟူသော ရန်သူမျိုးငါးပါးကြောင့် မိမိလက်ရှိစီးပွါးဥစ္စာရတနာများ မလျော့ပါး၊ မပျက်ပြားရအောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည်ဟု ဟောတော်လိုရင်း ဖြစ်ပေသည်။
ဂ) မျှတစွာ အသက်မွေးမြူခြင်း ( သမဇီဝိတာသမ္ပဒါ )
ဤဒေသနာတော်ကို အနည်းငယ်ရှင်းပြရသော် မျှတစွာအသက်မွေးခြင်း ( သမဇီဝိတ သမ္ပဒါ) ဆိုသည်မှာ “ဝန်နှင့်အား၊ လေးနှင့်မြှား” ဆိုသကဲ့သို့ မိမိတို့၏ ဝင်ငွေအင်အားနှင့် ထွက်ငွေအင်အားတို့ကို မျှတအောင် သုံးစွဲရခြင်းပင် ဖြစ်သည်။
ဝင်ငွေနည်းသော်လည်း မိမိ၏ပမာဏကို မကြည့်ဘဲ ပစ္စည်းဥစ္စာအင်အားနှင့် မမျှမတ အထက်တန်းကျကျ ဝတ်စားနေထိုင်သောသူတို့သည် ရေသဖန်းသီးကို လှုပ်ခြွေစာားသူနှင့် တူ၏။ ရေသဖန်းသီးမှည့်ကို စားလိုသောသူသည် သဖန်းပင်ကို လှုပ်ခြွေပြီး မိမိအလိုရှိရာ တစ်လုံးနှစ်လုံးမျှကိုသာ စားပြီး များစွာသော သဖန်းသီးတို့ကို အကျိုးမဲ့ ချန်ထားခဲ့၏။ ထို့အတူ ဝင်ငွေနှင့် မမျှအောင် အထက်တန်းကျကျ သုံးစွဲသူသည်လည်း မိမိပစ္စည်း ဥစ္စာများကို အကျိုးမဲ့ဖြစ်အောင်(ဝါ) မွဲအောင် ဖန်တီးသူဖြစ်၏။
ပစ္စည်းဥစ္စာ သုံးစွဲနည်း ဥပဒေသ- ၁
ရရှိလာသော ဥစ္စာပစ္စည်းတို့ကို လေးပုံပုံရမည်။ ထိုလေးပုံအနက် တစ်ပုံသော ပစ္စည်းဥစ္စာတို့ကို သုံးဆောင်ခံစားရမည်။ နှစ်ပုံသော ဥစ္စာပစ္စည်းတို့ကို ကုန်သွယ်မှု စသည်တို့၌ အရင်အနှီးပြုလုပ်ရမည်။ ကျန်လေးပုံမြောက်ကို ကိုယ်မကျန်းမမာဖြစ်ခြင်း စသည့် ဘေးအန္တရာယ်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ အသုံးပြုနိုင်ရန်အတွက် ရန်ပုံငွေအဖြစ် စုဆောင်းသိမ်းဆည်း ထားရမည်။ ( ပါထိကဝဂ္ဂပါဌိ၊ သိင်္ဂါလောဝါဒသုတ် )
ပထမစံကျောင်း ဆရာတော်ဘုရားကြီးမှ အတိုကောက်အားဖြင့်
“လုပ်၍ရလာ၊ ထိုဥစ္စာကို ၊ ပုံပါလေးပုံ၊ တစ်ပုံစားပါ၊ နှစ်ပုံကပ်ရင်း၊ အကြွင်းရန်ပုံ ထားပါတုံ၊ မှတ်ယုံကြီးပွါးမည်” ဟု ဆောင်ပုဒ်ပြုရေးစပ်ထားပါသည်။
ပစ္စည်းဥစ္စာ သုံးစွဲနည်း ဥပဒေသ- ၂
ဤနည်းကို စည်းစိမ်ဥစ္စာကြွယ်ဝချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်ပြီးနောက် လူချမ်းသာဘဝ၊ သူဌေးဘဝတို့၌ ကြာမြင့်စွာ တည်မြဲနေနိုင်သောနည်း ဖြစ်၏။ ဤနည်းတွင် အကြောင်းအရာလေးမျိုး ပါဝင်သည်။ ထိုအကြောင်းအရာလေးမျိုးမှာ--
၁) ပျောက်သော ပစ္စည်းဥစ္စာ စသည်တို့ကို ရှာဖွေရခြင်း
၂) ဟောင်းနွမ်းဆွေးမြည့်နေသောအရာကို ထပ်မံ ပြုပြင်ပြင်ဆင်ရခြင်း
၃) အတိုင်းအရှည်အားဖြင့် (ဝါ) မိမိဝင်ငွေနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဝတ်စားနေထိုင်ရခြင်း
၄) ကိုယ်ကျင့်သီလရှိ၍ စာရိတ္တကောင်းသော အမျိုးသားကိုဖြစ်စေ၊ အမျိုးသမီးကိုဖြစ်စေ အကြီးအမှူး ဘဏ္ဍာစိုးအရာ၌ ထားရခြင်း တို့ဖြစ်သည်။
ပစ္စည်းဥစ္စာသုံးစွဲနည်း ဥပဒေသ - ၃
…မောင်းမငါးရာတို့သည် အရှင်အာနန္ဒာ၏ တရားဓမ္မကို နှစ်သက်သဘောကျကြသဖြင့် မိမိတို့ကိုယ်ပေါ်တွင် လွှမ်းခြုံလာခဲ့ကြသည့် အပေါ်ရုံတဘက်တို့ကို အရှင်အာနန္ဒာအား အသီးသီး လှူဒါန်းခဲ့ကြပြီး ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ ဘုရင်ထံမှောက်သို့ ရောက်ကြသည့်အခါ ဘုရင်ကြီးက “မင်းတို့ အရှင်အာနန္ဒာကို ဖူးမြော်ခဲ့ကြရဲ့လား။ လှူဖွယ်ဝတ္ထုတစ်ခုခုကိုကော လှူဒါန်းခဲ့ကြရဲ့လား” ဟု မေးမြန်းသဖြင့် မောင်းမငါးရာတို့က “ဖူးမြော်ကန်တော့ကြပြီး အပေါ်ရုံတဘက်ငါးရာကို လှူဒါန်းခဲ့ကြကြောင်း” လျှောက်တင်ကြ၏။
ထိုအခါ ဥတေနဘုရင်ကြီးက “အရှင်အာနန္ဒာဟာ ဘာဖြစ်လို့ ဒါလောက်များများကြီး အလှူခံရပါသလဲ၊ အထည်ကုန်များ ကူးမလို့လား၊ ဒါမှမဟုတ် အထည်ဆိုင်ကြီးဖွင့်မလို့လား” ဟု ကဲ့ရဲ့စကားပြောကြား၏။ ထို့နောက် မကျေမနပ်ဖြင့် မိမိကိုယ်တိုင် အရှင်အာနန္ဒာအား သွားရောက် ဖူးမြော် ကန်တော့ပြီး အကျိုးအကြောင်း မေးမြန်း လျှောက်ထားလေ၏။ အောက်ပါတို့သည် အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ဥတေနဘုရင်ကြီးတို့ အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးချက်များ ဖြစ်ပါသည်။
“အရှင်ဘုရား…တပည့်တော်ရဲ့ မောင်းမငါးရာတို့ လှူဒါန်းခဲ့တဲ့ အပေါ်ရုံတဘက်တွေကို ဘယ်လိုအသုံးချပါသလဲဘုရား။”
“ဒါယကာမင်းကြီး…အဲဒီတဘက်ငါးရာကို သင်္ကန်းဟောင်းနွမ်း၊ ရှားပါးတဲ့ ရဟန်းတော်တွေ ဝေငှပြီး သုံးစွဲကြရပါတယ်။”
“ဒီလိုဆိုရင် ဟောင်းနွမ်းနေတဲ့ သင်္ကန်းတွေကို ဘယ်လိုအသုံးပြုပါသလဲဘုရား။”
“အဲဒီဟောင်းနွမ်းနေတဲ့သင်္ကန်းတွေကို ခုတင်၊ ညောင်စောင်းတွေမှာ အခင်းအဖြစ် အသုံးပြုပါတယ်။”
“အဲဒီ အခင်းအဟောင်းတွေကိုတော့ ဘယ်လိုအသုံးပြုပါသလဲ ဘုရား”
“အဲဒီ အခင်းအဟောင်းတွေကို ဘုံလျှိုစွပ် အဖြစ် အသုံးပြုပါတယ်။”
“ဘုံလျှိုစွပ်အဟောင်းတွေကို ဘယ်လိုအသုံးပြုပါသလဲ အရှင်ဘုရား”
“ဘုံလျှိုစွပ်အဟောင်းတွေကို မြေခင်း၊ ကြမ်းခင်း ပြုလုပ်အသုံးချပါတယ်။”
“မူလကြမ်းခင်း၊ မြေခင်း အဟောင်းတွေကို ဘယ်နေရာမှာ အသုံးပြုပါသလဲ ဘုရား”
“အဲဒီမြေခင်း၊ ကြမ်းခင်း အဟောင်းတွေကို ခြေသုတ်ပုဆိုးပြုလုပ်ထားပါတယ်။”
“ခြေသုတ်ပုဆိုးဟောင်းတွေကိုတော့ ဘယ်လိုအသုံးပြုထားပါသလဲဘုရား”
“အဲဒီခြေသုတ်ပုဆိုးဟောင်းတွေကို မြူမှုန်သုတ်ဖို့ ဖုန်သုတ်၊ ဖုန်ခါ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။”
“ဖုန်သုတ်၊ ဖုတ်ခါ အဟောင်းတွေကို ဓါးနဲ့ နုပ်နုပ်စဉ်းထောင်းပြီး ရွှံ့ညွှန်တွေနဲ့ ရောနယ်ကာ မြေကြီးကို လိမ်းကျံရပါတယ်”
ဟု မိန့်တော်မူလေသည်။
