H+အယူအဆ (၂)

( အေခ်ာသတ္ေရး၍ မၿပီးေသးပါ။ ေရးၿပီးသေလာက္တင္ေပးလိုက္ျခင္းပါ။ )

 

Human+ ( လူသားဆန္မႈ )

      H+အယူအဆဆိုတာ လူသားဆန္မႈကိုေျပာခ်င္တာပါ။ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျပဳသေဘာေကာင္းမြန္တဲ႔ အရည္အခ်င္းေတြကို ဆိုလိုျခင္းပါ။ အျခားတဖက္က အရည္အေသြးဆိုးေတြကိုလည္း ေရွာင္လႊဲလို႔ မရပါဘူး။ အဆိုးျမင္အရည္အေသြးေတြကေတာ႔ ေၾကာက္ရႊံ႕ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္း၊ လိမ္လည္ျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း စသည္႔ အရည္အေသြးေတြပါ။ အဆိုးျမင္အရည္အေသြးေတြကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ တတ္ႏိုင္သမွ်ေျဖေလွ်ာ႔ဖို႔ ႀကိဳးစားပါတယ္။

      H+အယူအဆမွာ မုန္းတီးျခင္းဆိုတာရိွပါတယ္။ တကယ္မုန္းတီးရမွာကေတာ႔ အမုန္းတရားပါ။ လူ၊ပုဂၢိဳလ္၊ အရာဝတၳဳေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အေကာင္းျမင္ျခင္းကို အၿမဲသုံးစြဲရမယ္။

စက္ရုပ္တစ္ရုပ္လို လုံးဝၿပီးျပည္႔စုံဖို႔ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ အေကာင္းဘက္ကို ရွဳျမင္တတ္ေသာလူသားတစ္ဦး ျဖစ္ဖို႔ပါ။ 

      စိတ္ရွည္သည္းခံျခင္းမွ စိတ္ဆိုးျခင္းကဲ႔သို႔ အရည္အေသြးဆိုးကို ေျပာင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ္႔ တခ်ိန္မွာ အရည္အေသြးဆိုးေတြ ၿပီးဆုံးသြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင္႔ထားႏိုင္ရပါမယ္။

Happiness+ ( ေပ်ာ္ရႊင္မႈ )

      ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ( Happiness ) ဟာ H+အယူအဆမွာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို အမူအက်င္႔တစ္ခုလို ျဖစ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ အစစအရာရာအဆင္ေျပလို႔ ေပ်ာ္ေနတယ္ဆိုတဲ႔ အဓိပၸါယ္ထက္က်ယ္ဝန္းသင္႔ပါတယ္။ 

      ေၾကကြဲျခင္း၊ စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း၊ ကပ္ေဘးသင္႔ျခင္းလို အနိစၥတရားေတြက လူ႔ဘဝရဲ႕ အစစ္အမွန္တရားေတြလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို စာေပေတြက သင္ၾကားလာခဲ႔တာ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာပါၿပီ။ ျဖစ္ပ်က္မႈတရားတိုင္းကို မတည္ၿမဲျခင္း အေပၚယံသေဘာေတြကို ျမင္ထားခဲ႔ၾကပါတယ္။

         ၿမိဳ႕တိုင္းမွာ ေဆးရုံတစ္ရုံရိွပါတယ္။ ေဆးရုံတိုင္းမွာ အေရးေပၚကုသခန္းရိွပါတယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူေတြကို အေရးေပၚခန္းကို ေခၚေဆာင္ၿပီး၊ ကုသၾကပါတယ္။ အေရးေပၚခန္းမွာ စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ေၾကကြဲမႈႏွင္႔ စိတ္ထိခိုက္စရာေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အေရးေပၚကုသခန္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားၿပီး အပန္းေျဖေလ႔ရိွပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘဝရဲ႕အေၾကာင္းတရားေတြကို အဲဒီမွာ သြားေလ႔လာပါသလား။

      မေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ ဘဝရဲ႕ အေရးပါတဲ႔ကိစၥတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျငင္းလို႔မရပါဘူး။ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းဟာလည္း မေပ်ာ္ရႊင္မႈနည္းတူ အေရးပါပါတယ္။ လူထုဆက္သြယ္ေရးမီဒီယာေတြကေတာ႔ ကပ္ဆိုးမ်ားက်ေရာက္ျခင္း၊ မဟုတ္တရုပ္ျဖစ္ျခင္းႏွင္႔ အျခားေၾကာ္မေကာင္းၾကားမေကာင္းကိစၥေတြကို အထူးအေရးေပးေဖၚျပတတ္ၾကပါတယ္။ လူထုစိတ္ဝင္စားေအာင္လုပ္ရာမွာ မေကာင္းသတင္းေတြနဲ႔ ဆြဲေဆာင္ရတာပိုလြယ္ပါတယ္။ ေကာင္းသတင္းေတြနဲ႔ လူထုကို စိတ္ဝင္စားေအာင္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးပညာသားပါလို႔ပါ။ လူထုဆက္သြယ္ေရးမီဒီယာေတြကလည္း သူတို႔အလုပ္ဟာ မေကာင္းသတင္းေတြ၊ အပ်က္အစီးေတြကို လူထုကို အသိေပးဖို႔လို႔ ထင္ေနၾကပါတယ္။

        ရုပ္ရွင္ေတြကို အဆင္႔အတန္း သတ္မွတ္ခ်က္အေနႏွင္႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈပါဝင္ႏႈန္းကို ထည္႔သြင္းသတ္မွတ္သင္႔ပါတယ္။ ရုပ္ရွင္ကိုၾကည္႔ရွဳၿပီး၊ အနည္းငယ္ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ရင္ “H”၊ အလယ္အလတ္ဆိုရင္ “HH”၊ ဒီထက္ပိုေပ်ာ္ရင္ေတာ႔ “HHH” စသည္ျဖင္႔ သတ္မွတ္ၾကည္႔ရင္ ေကာင္းမလား။ ရုပ္္ရွင္ၾကည္႔ပိရိတ္သတ္ေတြ ရုပ္ရွင္မၾကည့္ခင္ အရင္ဆုံးေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။

        ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းဆိုသည္မွာ နာက်င္ျခင္း၊ ဒုကၡေဝဒနာခံစားျခင္း မရိွတာထက္ ပိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရာရာကို တန္ဖိုးျဖတ္ဖို႔လိုအပ္သလို၊ တန္ဖိုးေတြကိုလည္း သတိနဲ႔ ေစာင္႔ၾကည္႔ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစသည္႔ အရာဝတၳဳေတြကို အေရးတႀကီးရွာေဖြသလို၊ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းတရားကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေစာင္႔ေရွာက္ေမြးျမဳသင္႔ပါတယ္။

      ေတြးေခၚျခင္းသည္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ေရစီးေၾကာင္းမွာ ပိတ္ဆို႔ေနတဲ႔ ေဖါ႔ဆို႔တစ္ခုအျဖစ္မွ ေျပာင္းလဲရန္အတြက္ ေတြးေခၚျခင္းကို အသုံးျပဳရမွာပါ။  ေတြးေခၚျခင္းသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အသိအျမင္မ်ားကို ေျပာင္းလဲေစၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ ခံစားမႈမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေစပါသည္။ 

        ကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင္႔ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ နည္းလမ္းကို ေတြးေခၚျခင္းမွ ရရိွႏိုင္ပါသည္။ ေတြးေခၚျခင္းေၾကာင္႔ အျခားသူမ်ားကို ပိုမိုနားလည္ႏိုင္ေစသလို၊ ပိုမိုခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းကိုလည္း ရရိွေစပါသည္။ ငယ္ရြယ္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ပြါးတတ္သည္႔ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို ေတြးေခၚျခင္းေၾကာင္႔ ေလွ်ာ႔နည္းေစႏိုင္ပါသည္။

       “CoRT” ဆိုသည္႔စကားလုံးသည္ “Cognitive Research Trust” ကို အတိုေကာက္ေရးထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ  “သိျမင္ျခင္းဆိုင္ရာသုေသတန” ျဖစ္ပါသည္။ “CoRT” သည္ ကမာၻတစ္ဝွမ္းရိွေက်ာင္းမ်ားတြင္ က်ယ္ျပန္႔စြာသုံးစြဲေနသည္႔ “ေတြးေခၚျခင္းသင္ခန္းစာအစီအစဥ္” ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသင္ခန္းစာမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အာရုံသိမ်ားကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေစရန္၊ ပိုမိုၾကြယ္ဝေစရန္ ရည္ရြယ္ထားပါသည္။ 

       အလြန္လြယ္ကူသည္႔လုပ္ငန္းစဥ္ေလးမ်ားကို ေလ႔လာရပါသည္။ ေလ႔လာျခင္းမွတဆင္႔ သုံးစြဲျခင္း၊ ထိုမွတဆင္႔ အေလ႔အက်င္႔တစ္ခု ျဖစ္လာေစရန္ျဖစ္ပါသည္။

“OPV (Other People View) ” သည္ ကိစၥရပ္တစ္ခုကို အျခားသူတစ္ဦး၏ အျမင္မွ ၾကည္႔ရွဳတတ္ေစရန္၊ အျခားသူတစ္ဦး စဥ္းစားျခင္းကို စဥ္းစားတတ္ေစရန္ အားေပးကူညီပါသည္။ အျခားသူတစ္ဦး၏အျမင္ကို စဥ္းစားၾကည္႔ႏိုင္လွ်င္ ပဋိပကၡမ်ားကို အႀကီးအက်ယ္ ေလွ်ာ႔ခ်ႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။

     “C&S (Consequence & Sequel) ” သင္ခန္းစာသည္ လုပ္ေဆာင္မႈတစ္ခု၊ ေရြးခ်ယ္မႈတစ္ခု၏ ကာလတို၊ ကာလရွည္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္႔ အက်ိဳးဆက္ႏွင္႔ ေနာက္ဆက္တြဲကိစၥမ်ားကို စဥ္းစားတတ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။

     ေပ်ာ္ရႊင္မႈသည္ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္ႏွင္႔ ႀကီးမားစြာ ဆက္စပ္လွ်က္ရိွပါသည္။ အျခားလူမ်ားမွ သင္႔အေပၚ မည္ကဲ႔သို႔ဆက္ဆံသင္႔သည္ကို သင္ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္လင္႔မိပါလိမ္႔မယ္။ ေမွ်ာ္လင္႔သည္႔အတိုင္း ျဖစ္လာခဲ႔လွ်င္ ေပ်ာ္ရႊင္ၿပီး၊ မျဖစ္လာခဲ႔ရင္ေတာ႔ မေပ်ာ္ရႊင္ေတာ႔ပါဘူး။ ေမွ်ာ္လင္႔သည္႔အတိုင္း ေအာင္ျမင္ခဲ႔ရင္ ေပ်ာ္ရႊင္ရၿပီး၊ ရည္မွန္းခ်က္ကို လႊဲေခ်ာ္ၿပီး တစ္ခုခုျဖစ္ခဲ႔ရင္ေတာ႔ မေပ်ာ္ရႊင္ေတာ႔ပါဘူး။

        ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းသည္ သဘာဝအတိုင္းရိွသည္႔ စိတ္အေျခအေနျဖစ္ၿပီး၊ မေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းသည္ ဖ်ားနာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကဲ႔သို႔ သဘာဝအေျခအေနကို အေႏွာက္အယွက္ေပးသည္႔ စိတ္အေျခအေနျဖစ္ပါသည္။

ထိန္းညိွျခင္းႏွင္႔ ေျပာင္းလဲျခင္း ( Adjust and Change )

ယခုပစၥဳပၸန္အေျခအေနကို ထိန္းညိွဖို႔ ေလ႔လာႏိုင္လွ်င္၊ ထိုအေျခအေနအေပၚတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။

        ေကာင္းစြာထိန္းညိွမႈေတြကို လုပ္ႏိုင္ခဲ႔ရင္ေတာ႔ ေျပာင္းလဲဖို႔ မလိုအပ္ဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ ထိန္းညိွျခင္းႏွင္႔ ေျပာင္းလဲျခင္းဟာ ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြလို႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခအေနေတြကို ထိန္းညိွေနရင္း ေျပာင္းလဲျခင္းကို တခ်ိန္ထဲမွာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ပါတယ္။ မေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္တဲ႔အခါမွာ ေျပာင္းလဲျခင္းကို လုပ္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ ေျပာင္းလဲၿပီး၊ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ကိုင္ခ်င္စိတ္က ေျပာင္းလဲျခင္းကို ျဖစ္ေစတာပါ။ 

       ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းဟာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ရွဴျမင္ျခင္းႏွင္႔လည္း သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚလာေသာကိစၥအေပၚမွာ အပ်က္ဖက္ကို ရွဳျမင္သုံးသပ္ေလ႔ရိွခဲ႔လွ်င္ေတာ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အရာရာကို အေကာင္းဖက္က ရွဴျမင္သုံးသပ္တတ္ခဲ႔ရင္ေတာ႔ ပိုၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ရပါလိမ္႔မယ္။ ေမြးရာပါဒုကၡိတတစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း အားကစားၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ဝင္ေရာက္ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ေသာလူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

      ကၽြန္ေတာ္တို႔ အနီးအနားရိွအရာေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ရွဴျမင္သုံးသပ္ပုံကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ကိစၥေတြကို ရွဴျမင္သုံးသပ္ရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေကာင္းဖက္ကို ျမင္ဖို႔ သတိထားေလ႔က်င္႔ထားသင္႔ပါတယ္။ ထိုအခါ ပိုမိုေပ်ာ္ရႊင္ေသာဘဝကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။