သီလဆိုသည္မွာ

( ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္း၏ ဂ်န္းတယ္လ္မဲန္း အယူအဆႏွင္႔တြဲ၍ ဖတ္ပါရန္ ) 

 

ကိုယ္၊ ႏႈတ္ႏွစ္ပါးႏွင္႔စပ္၍ အျပစ္မ်ား မေပၚေပါက္ရေအာင္ ကိုယ္၊ ႏႈတ္ ႏွစ္ပါးတို႔ကို ေကာင္းစြာထားျခင္းကို (ဝါ) ကိုယ္၊ ႏႈတ္ႏွစ္ပါးတို႔ကို ေကာင္းစြာ ထိန္းသိမ္းေစာင္႔စည္းျခင္းကို သီလ ဟုေခၚပါသည္။

          အျပစ္ဆိုသည္မွာ ထိခုိက္နစ္နာမႈပင္ ျဖစ္သည္။ မိမိကိုျဖစ္ေစ သူတစ္ပါးတို႔ကိုျဖစ္ေစ ထိခုိက္နစ္နာေစေသာအျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုမ်ားသည္ အျပစ္ရိွေသာအျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုအျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုတို႔ကား သူတစ္ပါးတို႔ကို သတ္ျဖတ္ညွဥ္းဆဲမႈ၊ သူတစ္ပါးဥစၥာ ပစၥည္းတို႔ကို ခိုးယူ၊ လုယူ၊ တိုက္ယူ၊ သိမ္းယူမႈ၊ ကာမဂုဏ္တို႔၌ မွားမွားယြင္းယြင္း ယုတ္ယုတ္မာမာက်င္႔မႈ၊ အရက္ေသစာ ေသာက္စားမႈ၊ လိမ္လည္လွည္႔ျဖား၊ မုသားေျပာဆိုမႈ၊ တစ္ဦးႏွင္႔ တစ္ဦး မုန္းသြားေအာင္ ကုန္းေခ်ာမႈ၊ ဆဲေရးတိုင္းထြာမႈ၊ အႏွစ္မရိွ အျပစ္ျဖစ္ေသာ စကားမ်ဳိးကို ေျပာဆိုမႈ စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

          သီလဆိုသည္မွာ ကိုယ္ႏႈတ္ႏွစ္ပါးတို႔ႏွင္႔ စပ္၍ ျပစ္မႈမ်ား၊ ထိခိုက္နစ္နာမႈမ်ား မျဖစ္ပြါးရေအာင္ ထိန္းသိမ္းက်င္႔ႀကံရျခင္း ျဖစ္၍ လူတို႔၏ ကိုယ္က်င္႔တရားပင္ျဖစ္သည္။

သီလ ( ၂ ) မ်ဳိး

-       ဝါရိတၱသီလ

-       စာရိတၱသီလ

ဝါရိတၱသီလ

-       လြန္က်ဴးလွ်င္ အျပစ္ရိွ၍ ေရွာင္ႏိုင္၊ ေစာင္႔ထိန္းႏိုင္လွ်င္ အက်ဳိးရိွေသာေၾကာင္႔ ဧကန္မျပဳလုပ္ရဟု တားျမစ္ထားသည္႔သီလကို ေခၚပါသည္။

-       သူ႔အသက္သတ္ျခင္း၊ ဥစၥာခိုးယူျခင္း၊ လိမၼာေျပာဆိုျခင္း စေသာ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုတို႔ကို ေစာင္႔ထိန္းထားေသာေၾကာင္႔ ဝါရိတၱသီလ ဆိုလိုပါသည္။

ဝါရိတၱ- တားျမစ္ထားသည္ကို + သီလ- ေစာင္႔ထိန္းျခင္း

စာရိတၱသီလ

-       စာရိတၱသီလကား မ်ဳိးရိုးဓေလ႔ထုံးစံလာ ေကာင္းေသာ အက်င္႔ဟူသမွ်ႏွင္႔ ဝိနည္း၊ ခႏၶကဝတ္ စသည္တို႔၌ လာေသာ ရဟန္းသာမေဏတို႔၏ က်င္႔ဝတ္မ်ား၊ သိဂၤါေလာဝါဒသုတ္၊ မဂၤလသုတ္ စသည္တို႔၌လာေသာ လူ႔က်င္႔ဝတ္မ်ား ေစာင္႔ထိန္းရမည္႔ သီလျဖစ္ပါသည္။

-       စာရိတၱသီလကား က်င္႔ဝတ္တရားျဖစ္၍ ေလာကုတၱရာ ႀကီးပြါးခ်မ္းသာေရးထက္ ေလာကီႀကီးပြါးခ်မ္းသာေရးကို ပို၍ အက်ဳိးျပဳေပသည္။

-       ထိုသို႔အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းသင္းဆက္ဆံၾကရာ၌ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး လိုက္နာျပဳက်င္႔ၾကရမည္႔ လူ႔က်င္႔ဝတ္၊ လူ႔စည္းကမ္းမ်ားရိွၾကေပသည္။ ထိုလူ႔က်င္႔ဝတ္မ်ားကို မိဘက်င္႔ဝတ္၊ သားသမီးက်င္႔ဝတ္၊ ဆရာက်င္႔ဝတ္၊ တပည္႔က်င္႔ဝတ္၊ လင္က်င္႔ဝတ္၊ မယားက်င္႔ဝတ္ စသည္ျဖင္႔ သိဂၤါေလာဝါဒသုတ္ စေသာ သုတ္တို႔၌ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရား အျပည္႔အစုံ ေဟာၾကားေတာ္မူထားခဲ႔ပါသည္။

-       စာရိတၱ- မ်ဳိးရိုးဓေလ႔ထုံးစံအရက်င္႔အပ္ေသာ + သီလ- ေစာင္႔ထိန္းျခင္း

( ဓမၼာစရိယဦးေအးႏိုင္ေရးသားျပဳစုေသာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ႀကီးပြါးခ်မ္းသာေရး လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖၚျပပါသည္။ )