“ဘုရင္ႀကီး၏ ေမးခြန္းသုံးခု”

ပတ္သ္ၿမိဳ႕(ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံ)ရိွ ပညာေရး ေဟာေျပာပြဲ တစ္ခု တြင္ မိန္႔ခြန္း ေျပာေပးရန္ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ဖိတ္ၾကားခံရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ အံၾသမိပါသည္။ ေဟာေျပာရမည္႔ေနရာသို႔ ေရာက္ေသာအခါ၊ ေဟာေျပာပြဲ၏ စည္းရုံးေရးမွဴး နာမည္ တံဆိပ္ျပားတပ္ထားေသာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးက ကၽြန္ေတာ္႔ အနားကို ကပ္လာကာ ဆီးႀကိဳႏွုတ္ဆက္ပါသည္။ သူမက “ ကၽြန္မကို မွတ္မိပါသလား ” ဟု ေမးျမန္းပါသည္။

      ထိုေမးခြန္းသည္ ေျဖၾကားရန္အတြက္ အႏၱရာယ္ အရိွဆုံးေမးခြန္းမ်ားထဲတြင္ ပါဝင္ပါသည္။

      ကၽြန္ေတာ္သည္ ေျပာင္က်က် ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း ေျဖမည္ဟု “ ဆုံးျဖတ္ကာ မမွတ္မိပါဘူး ” ဟု ေျဖလိုက္ပါသည္။

         သူမက ျပံဳးလိုက္ကာ လြန္ခဲ႔ေသာ ခုႏွစ္ႏွစ္က ကၽြန္ေတာ္ ေဟာေျပာပြဲလုပ္ခဲ႔ေသာ ေက်ာင္းတစ္ခုတြင္ သူမသည္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး ျဖစ္သည္ ဟု ေျပာသည္။ သူမ၏ ေက်ာင္းတြင္ ေဟာေျပာခဲ႔ေသာ ပုံျပင္တစ္ပုဒ္ ေၾကာင္႔ သူမ၏ အလုပ္အကိုင္၏ ဦးတည္ရာ ေျပာင္းလဲခဲ႔သည္။ သူမ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး အလုပ္မွ ႏုတ္ထြက္ခဲ႔ပါသည္။ သူမသည္ အစီအစဥ္ တစ္ခု ကို ထူေထာင္ရန္ အတြက္ မနားမေန အလုပ္လုပ္ခဲ႔ပါသည္။ ထိုအစီအစဥ္မွာ လူမွူစနစ္အတြင္းမွ အျပင္သို႔ ေရာက္ေနေသာ လမ္းေပၚမွကေလးမ်ား၊ အသက္မျပည္႔ေသးသည္႔ ျပည္႔တန္ဆာမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ား ကို သူတို႔ ေရာက္ရိွေနေသာ အေျခအေနမွ ထြက္ကာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ ႀကိဳးစားခြင္႔ ေပးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပေသာ ပုံဝတၳဳသည္ ထိုအစီအစဥ္၏ အေျခခံ အေတြးအေခၚ ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးကဲ႔သို႔ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ျပခဲ႔ေသာ ထိုပုံျပင္မွာ လီယိုေတာ္စတြိဳင္း စုေဆာင္းေသာ ဝတၳဳတိုမ်ား စာအုပ္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပဳျပင္ထားပါသည္။

        ေရွးအခါက ဘဝ၏ ဒႆန ကို ရွာေဖြေသာ ဘုရင္ႀကီးတစ္ပါး ရိွပါသည္။ သူ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မွုကို လမ္းညႊန္မွု ျပဳရန္အတြက္ ႏွင္႔ သူ႔ ကိုယ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရန္အတြက္ အေျမာ္အျမင္ဥာဏ္ပညာ ကို သူ အလိုရိွပါသည္။ ထိုအခ်ိန္ကရိွေသာ အေတြးအေခၚမ်ား ႏွင္႔ ဘာသာတရားမ်ား သည္ သူ႔ကို ေက်နပ္မႈ မေပးႏိုင္ပါ။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဘဝ အေတြ႔အႀကံဳအတြင္း မွ သူ႕ကိုယ္ပိုင္ ဒႆန ကို သူ ရွာေဖြပါေတာ႔သည္။

       တျဖည္းျဖည္းႏွင္႔ သူသည္ အေျခခံက်ေသာ ေမးခြန္းႀကီး(၃)ခု အတြက္ အေျဖမ်ား လိုအပ္ေၾကာင္း သူ ရွာေဖြေတြ႔ရိွလာပါသည္။ သူ လိုအပ္ေသာ အေျမာ္အျမင္ရိွသည္႔ လမ္းညႊန္မွုကို ထိုေမးခြန္း(၃)ခု မွ ရရိွမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုေမးခြန္း(၃)ခုမွာ…

(၁) မည္သည္႔အခ်ိန္သည္ အေရးအႀကီးဆုံး ျဖစ္သနည္း။

(၂) မည္သူ သည္ အေရးအႀကီးဆုံး ျဖစ္သနည္း။

(၃) အေရးအႀကီးဆုံး ေဆာင္ရြက္ရမည္႔ အရာ မွာ မည္သည္ျဖစ္ပါသနည္း။

       မူလ ပုံဝတၳဳမွာေတာ႔ အေျဖမ်ားကို အခ်ိန္အၾကာႀကီး ရွာေဖြ ရပါတယ္။ ရေသ႔ ထံ သြားေရာက္ ေမးျမန္းေသာအခါ  အေျဖ(၃)ခု ကို ရရိွသြားပါတယ္။ အေျဖမ်ား အတြက္ သင္ မည္သို႔ ထင္မိပါသနည္း။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေမးခြန္းမ်ားကို ျပန္ၾကည္႔လိုက္ပါ။ သင္ ဆက္ မဖတ္သြားခင္ ခဏရပ္ပါ။

       ပထမဆုံး ေမးခြန္း အေျဖကို လူတိုင္း သိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ မၾကာခဏ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမ႔ေနတတ္ၾက ပါသည္။ အေရးအႀကီးဆုံးအခ်ိန္သည္ ယခုလက္ရိွအခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ထံတြင္ အၿမဲရိွသည္ မွာ ထိုအခ်ိန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သင္႔အေဖ၊ အေမ ကို သင္ ဘယ္ေလာက္ ခ်စ္ခင္ေၾကာင္း၊ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုပါလွ်င္ ၊ ယခုပင္ ေျပာၾကားလိုက္ပါ။ မနက္ျဖန္ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္ထပ္ ငါးမိနစ္ၾကာမွ မဟုတ္ပါ။ ယခု ပင္ ေျပာၾကားပါေတာ႔။ တခါတရံ ငါးမိနစ္ ဆိုတာ အလြန္ ေနာက္က်သြားတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါသည္။ သင္၏ ဘဝ အေဖၚမြန္ ကို သင္ မွားယြင္းမိေၾကာင္း ေျပာဆိုဖို႔ လိုအပ္လွ်င္၊ သင္႔ ဘာေၾကာင္႔ ဒီလို မေျပာျဖစ္ခဲ႔ရသနည္း ဟူသည္႔ အေၾကာင္းအရင္းေတြကို မစဥ္းစားပါႏွင္႔ေတာ႔။ ယခုပင္ ေျပာလိုက္ပါေတာ႔။ အခြင္႔အေရး ဟူသည္ ေနာက္ထပ္ တစ္ႀကိမ္ထပ္ မလာတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ယခု အခ်ိန္ကို အသုံးခ်လိုက္ပါေတာ႔။

      ဒုတိယေမးခြန္း၏ အေျဖမွန္ ကေတာ႔ အသိဥာဏ္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သုံးစြဲမွ ရမွာပါ။ အေျဖမွန္ကို လူအနည္းငယ္သာ စဥ္းစားႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး အေန ႏွင္႔ အေျဖမွန္ကို ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္ၿပီးသည္႔အခါ၊ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ အေတြးထဲတြင္ ခ်ာခ်ာလည္ေနပါသည္။ အေျဖမွာ ကၽြန္ေတာ္ေတြးမိသည္ထက္ ပို၍ နက္ရွုိင္းပါသည္။ အေျဖကေတာ႔ အေရးအႀကီးဆုံးသူ မွာ သင္ ႏွင္႔အတူ ေနထိုင္သူ ျဖစ္ပါသည္။

     ေကာလိပ္ေက်ာင္းမွာတုန္းက ပေရာဖက္ဆာေတြ ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မၾကားမိလို႔ ေမးခြန္းေတြ ေမးမိတာကို ကၽြန္ေတာ္ ျပန္သတိရေနတယ္။ ဆရာေတြဟာ အျပင္ပန္းအားျဖင္႔ ေမးခြန္းေတြကို နားေထာင္ေနေပမဲ႔ စိတ္ထဲကေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္႔ကို ထြက္သြားေစခ်င္ပါၿပီ။ သူတို႔မွာ အျခားအေရးတႀကီး လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ စိတ္ထဲမွာ ခံစားရပါတယ္။ ဒါဟာ မေကာင္းတဲ႔ ခံစားမွု ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ သတိၱေမြးၿပီး ထင္ရွားတဲ႔ ဆရာတစ္ဦး ဆီကို သြားပါတယ္။ ၿပီးေတာ႔ ဆရာ႔ကို ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးပါတယ္။ ဆရာ ရုတ္တရက္ အံ့ၾသသြားတယ္။ သူ ကၽြန္ေတာ္႔ကို အထူးဂရုစိုက္ၿပီး နားေထာင္ေပးပါတယ္။ အျခားေသာ ပေရာဖက္ဆာေတြက သူနဲ႔ စကားေျပာဖို႔အတြက္ ေစာင္႔ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္က ဆံပင္ရွည္နဲ႔ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ပါ။ သို႔ေသာ္ ဆရာ ေၾကာင္႔ ကၽြန္ေတာ္ဟာ အေရးပါသလို ခံစားရတယ္။ ကြာျခားခ်က္ ကေတာ႔ အလြန္အမင္းပါပဲ။

      တစ္ဦးႏွင္႔တစ္ဦး ဆက္ဆံေျပာဆိုျခင္း၊ ခ်စ္ျခင္းတရား စသည္႔အရာေတြဟာ သင္ ႏွင္႔အတူတကြ ရိွေနသူ ကိုသာ မွ်ေဝလို႔ ရတာပါ။ အတူရိွေနသူေတြက ဘယ္သူေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သင္႔အတြက္ အေရးအႀကီးဆုံး လူ ေတြပါပဲ။ သူတို႔ ခံစားႏိုင္တယ္။ နားလည္ႏိုင္တယ္။ သူတို႔ တုံ႔ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။

      ဇနီးေမာင္ႏွံေတြဟာ သူတို႔အေဖၚေတြက သူတို႔ေျပာတာ ကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားမေထာင္ၾကဘူးလို႔ ညည္းညဴေလ႔ ရိွပါတယ္။ သူတို႔ ဆိုလိုရင္းကေတာ႔ သူတို႔အေဖၚေတြက သူတို႔ကို အေရးပါသလိုမ်ိဳး ခံစားမႈ မရေစတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္အလုပ္မ်ားမ်ား၊ ဘယ္ေလာက္ပင္ပန္းမႈ ရိွရိွ ၊ မိမိတို႔ ဘဝအေဖၚေတြကို သူတို႔ဟာ ကမာၻေပၚမွာ အေရးအႀကီးဆုံး လူသားမ်ား အျဖစ္ ခံစားလာေအာင္ ဆက္ဆံ သင္႔ပါတယ္။ ဘုရင္ႀကီးရဲ႕ဒုတိယေမးခြန္း အေျဖ ကို လူမွု ဆက္ဆံေရးမွာ လိုက္နာ က်င္႔သုံးၾကရင္ လင္ကြာ မယားကြာ ေရွ႕ေနေတြ အျခားအလုပ္ေတြ ကို ေျပာင္းလုပ္ရပါလိမ္႔မယ္။

     စီးပြါးေရးမွာေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူရိွေနသူေတြဟာ အလားအလာရိွတဲ႔ စားသုံးသူေတြပါ။ သူတို႔ကို အေရးအပါဆုံးလူသားေတြ အျဖစ္ ဆက္ဆံလုိက္လွ်င္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေရာင္းအဝယ္ တအားတက္သြားမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လစာေတြ လည္း ျမင္႔သြားပါလိမ္႔မယ္။

     မူရင္းပုံဝထၱဳမွာ ဘုရင္ႀကီးသည္ ရေသ႔ထံသို႔ သြားရာ ခရီးတြင္ ကေလးငယ္တစ္ဦး၏ အၾကံဥာဏ္ကို အျပည္႔အဝ လိုက္နာခဲ႔ပါသည္။ ထိုသို႔လိုက္နာျခင္းေၾကာင္႔ ဘုရင္ႀကီးသည္ လုပ္ႀကံမွု မွ အသက္ခ်မ္းသာ ရခဲ႔ပါသည္။ ဘုန္းတန္ခိုးႀကီးတဲ႔ ဘုရင္ႀကီးနဲ႔ ကေလးငယ္ အတူရိွေနတဲ႔အခါ ကေလးငယ္ က ဘုရင္ႀကီး အတြက္ အေရးအႀကီးဆုံးလူ ပါ။ ကေလးငယ္က ဘုရင္ႀကီးကို လဲ ကယ္တင္ခဲ႔ ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္႔ထံ ကို သူတို႔၏ ျပႆနာေတြကို ေျပာျပဖို႔ မိတ္ေဆြေတြ လာသည္႔အခါ၊ ဘုရင္ႀကီး၏ ဒုတိယေမးခြန္း အေျဖ ကို သတိရမိပါတယ္။ မိတ္ေဆြမ်ားကို အလြန္ အေရးေပးမိပါတယ္။ အတၱတရား ကင္းမဲ႔ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အၾကင္နာေမတၱာတရားက စြမ္းအင္ေတြကို ေပးပါတယ္။ အဲဒါေတြက တကယ္ထိေရာက္ပါတယ္။

        ထိုပညာေရးေဟာေျပာပြဲကို စည္ရုံးသူ အမ်ိဳးသမီးက ပထမဆုံး သူမ ကူညီလိုေသာ ကေလးမ်ား ႏွင္႔ ေတြ႔ဆုံရာတြင္ လုိက္နာက်င္႔သုံးရသည္ကေတာ႔ “သင္ႏွင္႔အတူေနသူသည္ အေရးအႀကီးဆုံးေသာသူ ျဖစ္သည္” ဟူေသာ စကားပင္ ျဖစ္သည္။ ကေလးမ်ားစြာသည္ ပထမဆုံးအေနႏွင္႔ ႀသဇာရိွေသာ လူႀကီးတစ္ဦးက သူတို႔သည္ အေရးႀကီးသည္ ဟု ဆက္ဆံျခင္းကို ေတြ႔ႀကံဳရျခင္း ျဖစ္သည္။ သူမသည္ ကေလးမ်ားကို အေရးႀကီးေသာ ေနရာကို ေပးျခင္းအားျဖင္႔ ဆုံးျဖတ္ေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္သည္ထက္ နားေထာင္ျခင္း ကိုသာ ျပဳလုပ္ပါသည္။ ကေလးမ်ားသည္ လည္း နားေထာင္ၾကပါသည္။ အစီအစဥ္ကို သင္႔ေတာ္သလို ျပဳျပင္ပါသည္။ ကေလးမ်ားသည္ ေလးစားျခင္းကို ခံစားရၿပီး၊ ထိုသို႔ ဆက္ဆံျခင္း က လည္း အလုပ္ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္၏ အဖြင္႔မိန္႔ခြန္း မဟုတ္ေတာ႔ပါ။ ကေလးမ်ား အနက္မွ တစ္ဦးက မွတ္တပ္ရပ္၍ စကားေျပာပါသည္။ သူ႔မိသားစုျပႆနာမ်ား၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ႏွင္႔ ရာဇဝတ္မႈ စသည္႔ သူႏွင္႔ ဆက္ႏြယ္မွု မ်ားကို ေျပာျပပါသည္။ ထိုအစီအစဥ္က သူ႔အား မည္သို႔ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မ်ား ရလာပုံ ႏွင္႔ မည္သို႔ မၾကာခင္ အခ်ိန္အတြင္း သူ တကၠသိုလ္သို႔ သြားေရာက္ႏိုင္ပုံ စသည္ တို႔ကို ေျပာၾကားပါသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ကၽြန္ေတာ္ မ်က္ရည္ဝဲေနေလၿပီ။ ထိုအေၾကာင္းသည္ပင္ အဖြင္႔ မိန္႔ခြန္း ျဖစ္ပါသည္။

       သင္႔ဘဝမွာ အခ်ိန္အမ်ားစုက သင္႔တစ္ဦးတည္း ေနထိုင္ရတာပါ။ သင္ႏွင္႔အတူ ေနထိုင္သည္႔ အေရးအႀကီးဆုံး လူသားသည္ သင္ ကိုယ္တိုင္ပင္ ျဖစ္သည္။ သင္႔ကို သင္ အေရးႀကီးသည္ ဟု ထင္ဖို႔ လုပ္ရန္ အတြက္ အခ်ိန္ အမ်ားႀကီးရိွပါသည္။ သင္ အိပ္ယာမွ ထလာလွ်င္ သင္ ပထမဆုံး ဂရုျပဳမိသူ မွာ မည္သူ ျဖစ္သလဲ။ သင္ ကိုယ္တိုင္လား ! သင္ကိုယ္သင္ မဂၤလာမနက္ခင္းပါ။ ေကာင္းေသာေန႔ ျဖစ္ပါေစ ဟု ႏုတ္ဆက္ပါသလား။ သင္ အိပ္ယာမဝင္ခင္ သင္သတိထားမိသည္႔ ေနာက္ဆုံးလူ သည္ မည္သူ ျဖစ္ပါသလဲ။ သင္ ကိုယ္တိုင္ပဲလား ! ေန႔တိုင္း ကၽြန္ေတာ္႔၏ ကိုယ္ပိုင္သီးသန္႔ အခ်ိန္မ်ားတြင္ မိမိသည္ အေရးႀကီးေၾကာင္း အသိေပးပါသည္။ ထိုသို႔လုပ္ျခင္းက အလုပ္ျဖစ္ပါသည္။

       ဘုရင္ႀကီး၏ တတိယေမးခြန္း “ အေရးအႀကီးဆုံး ေဆာင္ရြက္ရမည္႔ အရာမွာ မည္သည္ ျဖစ္ပါသလဲ ” ၏ အေျဖမွာ “ ဂရုစိုက္ျခင္း ” ျဖစ္ပါသည္။  “ဂရုစိုက္ျခင္း” တြင္ “သတိထားျခင္း ႏွင္႔ ေစာင္႔ေရွာက္ေပးျခင္း” ပါဝင္သည္။ အေျဖက ရွင္းျပသည္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မည္သည္႔ေနရာမွ လာသလဲ သည္  အေရးအႀကီးဆုံး အရာ ျဖစ္ပါသည္။

      ဂရုစိုက္ျခင္းသည္ မည္သို႔ဆိုလိုသနည္း ကို ပုံျပင္မ်ားစြာသုံး၍ မရွင္းျပမွီ၊ ဘုရင္ႀကီး၏ ေမးခြန္း(၃)ခု ကို အေျဖမ်ားႏွင္႔တကြ နိဂုံးခ်ဳပ္လိုပါသည္။

(၁) မည္သည္႔အခ်ိန္သည္ အေရးအႀကီးဆုံး ျဖစ္သနည္း။ ---ယခု အခ်ိန္

(၂) မည္သူ သည္ အေရးအႀကီးဆုံး ျဖစ္သနည္း။ ---သင္ႏွင္႔အတူ ေနထိုင္သူ

(၃) အေရးအႀကီးဆုံး ေဆာင္ရြက္ရမည္႔ အရာ မွာ မည္သည္ျဖစ္ပါသနည္း။--ဂရုစိုက္ျခင္း

(ဆရာေတာ္ “Ajahn Brahm” ၏ “Who Ordered This Truckload of Dung?” စာအုပ္မွ “the emperor’s three questions” အခန္းအား ျပန္ဆိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)